Vào thập kỷ 30 của thế kỷ trước, phong trào mặc áo dài Lemur, do họa sĩ Nguyễn Cát Tường khởi xướng từ Hà Nội, đã đóng góp quan trọng trong việc thay đổi quan niệm mỹ thuật về y phục phụ nữ, đặc biệt là ảnh hưởng đến sự phát triển và hình thành của chiếc áo dài Việt Nam ngày nay. Hãy cùng Áo Dài Tài Lộc theo dõi bài viết dưới đây.
Hoàn cảnh ra đời áo dài Lemur
Tà áo dài là biểu tượng tượng trưng cho vẻ đẹp dịu dàng của người phụ nữ Việt Nam. Hiếm có trang phục nào vừa kín đáo, chuẩn mực, lại vừa tôn lên dáng vẻ thướt tha, mềm mại và duyên dáng như chiếc áo dài truyền thống.
Theo nhà nghiên cứu văn hóa Trịnh Bách, cho đến đầu thế kỷ XX, phần đông phụ nữ thành thị đều may áo dài theo thể năm thân, hay năm tà. Áo dài lùng thùng, quần đũng thấp và thường chỉ có màu nâu hoặc đen. Trong khi ở miền Nam có những lối mặc khác, áo nhiều màu sắc hơn, nhưng thường vẫn không được tươi sáng lắm.
Khi kỹ thuật dệt vải được cải tiến và khổ vải được tăng chiều rộng từ 40cm lên ít nhất gấp đôi, nhiều nhà thiết kế áo dài lúc ấy, hầu như là họa sĩ, đã giản lược đi phần nối giữa sống áo để chỉ còn có ba thân. Áo dài ba thân ra đời từ đó.
Trên báo Phong Hóa, số Xuân (11-2-1934), chủ bút Nhất Linh đã mở một mục mới có tên “Vẻ đẹp riêng tặng các bà các cô”, do Nguyễn Cát Tường – một họa sĩ tốt nghiệp Trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương (khóa 1928-1933) phụ trách. Ông đã có nhiều bài viết hướng dẫn việc làm đẹp của chị em như cách đánh phấn, tô son, cách sơn móng tay, cách tập thể thao để giữ vóc dáng đẹp… Nhưng quan trọng nhất là ông đã đề xuất cuộc cải cách y phục phụ nữ và đã thực hiện một cuộc cải cách táo bạo cho áo dài Việt Nam.
Trước tiên, ông phân tích và trình bày những ưu, khuyết điểm của y phục phụ nữ đương thời. Sau đó, ông đưa ra những đề nghị đổi mới để phù hợp với thời tiết, thoải mái khi cử động, rộng rãi cho máu huyết lưu thông và tôn cao vẻ đẹp sang trọng, yêu kiều của người phụ nữ. Những mẫu y phục do ông thiết kế được đặt tên theo bút danh tiếng Pháp của ông: “Áo Lemur”.
Trên tuần báo “Phong hóa” số 86, ra ngày 23-2-1934, họa sĩ Nguyễn Cát Tường đã đưa ra quan niệm của mình về việc cải cách áo dài:
“Áo dài cho các bạn gái phải như thế nào? Trước hết, nó phải hợp với khí hậu xứ ta, phù hợp với thời tiết các mùa, phù hợp với công việc, phù hợp với khuôn khổ, phù hợp với mực thước của từng thân hình, và phải gọn gàng, giản dị, mạnh mẽ, đồng thời phải có vẻ mỹ thuật và lịch sự. Tuy nhiên, điều quan trọng là nó phải mang cái tính cách riêng biệt của nước nhà. Các bạn là phụ nữ Việt Nam, vậy nên áo dài của các bạn cần phải có một vẻ đẹp riêng biệt để không bị nhầm lẫn với phụ nữ nước ngoài… Hãy cùng để ý xem áo hiện thời của các bạn có điều gì không tiện lợi và thừa thãi không?…
Mỗi người con người đều có hình dáng riêng, vùng nở và chỗ thắt hợp với nhiều khía cạnh về mỹ thuật, không thể coi như trơn tuột như cái hộp kẹo sìu hay ống bột Nestle. Vì thế, áo dài phải điều chỉnh để phù hợp với người mặc, phải có đường lối văn minh, để vẻ đẹp ấy mới có thể hiện ra bên ngoài. Ngoài ra, kiểu mẫu áo dài cũng cần phải tùy theo từng người mà điều chỉnh thêm bớt. Ví dụ như áo cho người gầy cần nhiều nếp gấp (xếp ly) để thêm phần sự phong phú, trong khi áo cho người mập cần để lẵng để trông tôn dáng khiêm nhường hơn. Để các bạn hiểu rõ hơn về những điều chỉnh và thêm bớt đó, tôi sẽ tiếp tục giới thiệu những mẫu kiểu áo mà tôi đã nghĩ ra…”
Chính thức xuất hiện trên Phong hóa số ra ngày 23-3-1934, áo dài Lemur được thiết kế dựa trên dáng áo dài ba thân đã ra đời trước đó. Áo dài Lemur có cổ tròn hoặc cổ lá sen, nhún bèo hoặc khoét rộng để hở cổ, có viền đăng ten. Vai áo có thể may bồng hoặc không có tay, lưng để hở đến eo. Chiếc quần lĩnh dải rút đã được thay bằng quần loe cài khuy bên hông hoặc có dải buộc; ống quần bó sát từ hông đến đầu gối rồi từ đó xuống tới gấu thì xòe ra như hình cái loa.
Hoàn cảnh ra đời áo dài Lemur
Màu sắc của áo dài Lemur
Về màu sắc, ông chủ trương quyết định từ bỏ màu thâm nâu truyền thống. Áo Lemur thường mang những gam màu dịu nhẹ, thanh nhã và tươi sáng theo thẩm mỹ tinh tế của người châu Âu. Trong mỗi kiểu áo, ông đều ghi chú cẩn thận về loại vải, thời tiết, và phù hợp với màu da hay dáng người nào. Qua từng kỳ báo, ông chỉ dẫn cho các chị em về cách ăn mặc hợp mốt, thuận lợi cho sinh hoạt hàng ngày. Ông cổ vũ phong trào phụ nữ “Khỏe và đẹp”, khuyến khích chị em trong nước tập thể dục và hướng dẫn cách trang điểm. Ông cũng tổ chức các chuyến trình diễn thời trang trải dọc từ Bắc vào Nam.
Năm 1937, để việc đổi mới y phục có kết quả tốt đẹp, và những người phụ nữ muốn mặc áo dài tân thời được hài lòng, thấy mình đẹp hơn, duyên dáng hơn, mỹ miều hơn, họa sĩ Cát Tường thành lập Hiệu may LEMUR. Cải cách trang phục áo dài của Lemur đã thực sự mở ra một chương mới cho áo dài hiện đại, khiến nó trở nên quyến rũ, sang trọng hơn rất nhiều.
Thành công lớn nhất của Lemur Nguyễn Cát Tường là đã góp phần thay đổi quan niệm mỹ thuật đối với y phục nữ giới nói chung. Sau đó, nhiều họa sĩ tiếp tục cải tiến áo dài, dung hòa với kiểu áo cổ truyền dân tộc để tôn vinh nét đẹp duyên dáng của phụ nữ. Áo dài dần tìm được hình hài chuẩn mực của nó như ngày nay.
Màu sắc của áo dài Lemur
Trên đây, Áo Dài Tài Lộc đã giới thiệu cho các bạn những thông tin về áo dài Lemur. Hy vọng bạn sẽ có thêm kiến thức về áo dài Lemur.
