Mâm ngũ quả ngày cưới là một phần vô cùng quan trọng, không thể thiếu trong lễ vật ngày cưới. Mâm ngũ quả mỗi vùng miền sẽ khác nhau nhưng đều thể hiện được tình cảm và sự tôn trọng của nhà trai đối với nhà gái. Hãy cùng tìm hiểu kỹ hơn về mâm ngũ quả ngày cưới trong bài viết dưới đây nhé,
1. Nguồn gốc và ý nghĩa của mâm ngũ quả đám cưới
1.1. Nguồn gốc của mâm ngũ quả đám cưới
Mâm ngũ quả ngày cưới xuất phát từ lễ nạp tài trong đám cưới. Dù ở miền nào thì mâm ngũ quả cũng là một phần không thể thiếu trong sính lễ rước dâu.
Mâm ngũ quả bắt nguồn từ truyền thuyết Sơn Tinh, Thủy Tinh. Trong câu chuyện này, Vua Hùng đã thách cưới Sơn Tinh, Thủy Tinh với những món đồ như: Voi chín ngà, Gà chín cựa, Ngựa chín hồng mao…Đây chính là lễ vật cần có để hỏi cưới công chúa. Sự kiện này đánh dấu cho sự ra đời của tập tục thách cưới.
Nguồn gốc của mâm ngũ quả đám cưới
Cũng từ tập tục này, người xưa tạo nên một lễ nghi. Khi nhà trai sang nhà gái hỏi cưới, hứa hôn thì cần phải mang theo quà cưới, hay chính là sính lễ. Thông thường, những sính lễ này được dựa trên yêu cầu của nhà gái để chuẩn bị. Tổng hợp sính lễ chính là những mâm ngũ quả cưới hay còn được gọi là các tráp. Số lượng tráp sẽ tùy thuộc vào các vùng miền khác nhau.
1.2. Ý nghĩa của mâm ngũ quả đám cưới
Mâm ngũ quả cưới là quà cưới được nhà trai chuẩn bị và trao cho nhà gái vào ngày ăn hỏi. Những tráp đồ sẽ được bày biện và đặt trước bàn thờ tổ tiên của nhà gái. Nó thể hiện tình cảm, sự tôn trọng của nhà trai đối với nhà gái. Vì vậy, nó luôn được chuẩn bị vô cùng kỹ lưỡng.
Tiếp đến, khi được đặt trước bàn thờ tổ tiên nhà gái, nó cũng thể hiện cho sự ra mắt và khẳng định mối quan hệ bền chặt, gắn kết của hai hai đình cũng như hôn nhân của đôi bạn trẻ trong gia đình.
Ý nghĩa của mâm ngũ quả đám cưới
Ngoài ra, mâm ngũ quả đám cưới còn là biểu tượng của sự bắt đầu một ngày quan trọng – ngày hai người về chung một nhà. Đánh dấu sự bắt đầu của cuộc sống hôn nhân khi đã chính thức được công nhận bởi hai bên gia đình và tổ tiên.
Hơn nữa, những mâm tráp cưới còn thể hiện cho sự coi trọng và trách nhiệm của hai bên gia đình, con cái đối với cuộc hôn nhân này. Với những ý nghĩa thiêng liêng đó, mâm ngũ quả là lễ vật đặc biệt quan trọng và không thể thiếu trong các lễ cưới.
2. Mâm ngũ quả đám cưới gồm những gì?
Mâm ngũ quả cưới ở từng vùng sẽ có sự biến đổi khác nhau sao cho phù hợp với phong tục, tập quán của vùng miền đó. Theo phong tục của người miền Bắc thì mâm ngũ quả thường là số lẻ, 5, 7 hoặc 9, 11 mâm. Trong khi miền Trung và Nam thường là 6, 8 mâm.
Mặc dù số mâm lễ khác nhau nhưng số lễ trên mâm lại thường đi theo số chẵn với ý nghĩa vợ chồng đồng lòng có nhau.
2.1. Mâm ngũ quả đám cưới miền Bắc
Mâm ngũ quả cưới miền Bắc thường là số lẻ và số lễ là chẵn. Ví dụ, có 5 thì tráp hoa quả sẽ có 6 loại quả khác nhau, tráp rượu trà thì cần có 2 chai rượu hoặc tráp bánh thì có 50 hoặc 100 cái bánh…
Những mâm ngũ quả ngày cưới đặc trưng của miền Bắc là:
- Mâm trầu cau
- Mâm trà
- Mâm rượu, thuốc lá
- Mâm bánh phu thê
- Mâm cốm
Mâm ngũ quả đám cưới miền Bắc
Đây là 5 tráp chính không thể thiếu nhất và là những sính lễ không thể thiếu khi ăn hỏi. Tuy nhiên, vẫn có nhiều gia đình chuẩn bị tới 7 hoặc 9 tráp, thậm chí có những gia đình có điều kiện hơn thì có thể chuẩn bị 11 tráp. Ngoài những mâm sính lễ trên sẽ có thêm các mâm sau đây:
- Mâm bánh đậu xanh
- Mâm hạt sen
- Lẵng hoa quả kết rồng phượng
- Lợn sữa quay
Theo quan niệm của người miền Bắc, “miếng trầu là đầu câu chuyện” nên dù có ít lễ hay nhiều thì đều cần phải có mâm trầu cau. Tiếp đến, người Bắc có thói quen uống trà, thưởng trà nên cũng không thể thiếu mâm trà.
Mâm ngũ quả đám cưới miền Bắc
Một mâm khác rất quan trọng là mâm rượu cùng thuốc lá. Khác với miền Nam, thường dùng là mâm trà rượu và nến, người miền Bắc thì lại có mâm rượu và đi kèm thuốc lá.
Bên cạnh đó, các loại bánh đặc sản của miền Bắc rất được ưa thích và lựa chọn cho mâm ngũ quả đám cưới là bánh cốm, bánh đậu xanh…các loại bánh này có vị ngọt đặc trưng, tượng trưng cho sự ngọt ngào của tình cảm đôi lứa.
Ngoài ra, tùy vào phong tục từng tỉnh mà các mâm tráp cũng có thể có sự thay đổi đôi chút về lễ vật.
Ngoài các mâm ngũ quả này, nhà trai thường sẽ chuẩn bị thêm một mâm phong bì tiền được trao cho cô dâu để sắm đồ cưới.
2.2. Mâm ngũ quả đám cưới miền Trung
Nhìn chung, mâm ngũ quả cưới của miền Trung không quá khác biệt so với miền Bắc. Tuy nhiên, xét về hình thức thì nó không quá phô trương và cầu kỳ. Các lễ vật cũng khá đơn giản và còn tùy thuộc vào điều kiện kinh tế của các gia đình.
Mâm ngũ quả trong đám hỏi của người miền Trung không quá khắt khe mâm chẵn hay lẻ. Tuy vậy cần phải đảm bảo có 4 thứ bắt buộc, bao gồm:
- Mâm trầu cau
- Mâm bánh phu thê
- Mâm chè – rượu
- Nến tơ hồng
Mâm ngũ quả đám cưới miền Trung
Trong đó nến tơ hồng có thể được đặt trong cùng với mâm chè – rượu. Bên cạnh các mâm chính này, với các gia đình chuẩn bị nhiều mâm lễ hơn thì sẽ có thêm các mâm khác như:
- Xôi gấc + gà luộc
- Mâm trái cây
- Nem chả
Nếu là 5 mâm tráp sẽ không có nem chả, trong khi 6 mâm sẽ có thêm một mâm nem chả này.
Theo quan niệm của người miền Trung, trầu cau là sự hòa quyện gắn kết không thể tách rời như tình cảm vợ chồng vậy. Nó thể hiện ý nghĩa trăm năm hạnh phúc. Trong khi đó bánh phu thê lại tượng trưng cho vợ chồng êm ấm, hòa thuận. Chè rượu thể hiện cho lòng thành kính, sự tôn trọng và tri ân đối với ông bà tổ tiên.
Mâm ngũ quả đám cưới miền Trung
Nến tơ hồng là đại diện của hạnh phúc hôn nhân viên mãn. Thông thường sau khi lễ ăn hỏi được tổ chức xong thì sẽ có một người lớn tuổi trong gia đình có hôn nhân hạnh phúc sẽ thổi tắt nến với ý nghĩa cầu chúc cho đôi bạn trẻ cũng có một cuộc sống hôn nhân đến đầu bạc răng long.
Đây cũng chính là lý do mà mâm ngũ quả của người miền Trung không thể thiếu trầu cau, trà rượu, nến, bánh phu thê.
2.3. Mâm ngũ quả đám cưới miền Nam
Khác với miền Bắc, số mâm ngũ quả đám cưới của miền Nam thường có số chẵn. Ví dụ như 4 mâm, 6 mâm, 8 mâm hay 10 mâm…
Số mâm được lựa chọn phổ biến nhất thường là 6 hoặc 8. Vì theo quan niệm của người miền Nam thì 6 và 8 tượng trưng cho tài lộc và may mắn, hạnh phúc tràn đầy.
Trường hợp các gia đình chọn 6 mâm lễ thì sẽ có những mâm sau đây:
Mâm ngũ quả ngày cưới miền Nam 6 mâm:
- Mâm trầu cau
- Trà, rượu và nến (loại nến khắc long phụng)
- Bánh su sê
- Xôi gấc hình trái tim
- Hoa quả
- Heo quay
Mâm ngũ quả đám cưới miền Nam
Nếu là 8 mâm ngũ quả ngày cưới sẽ gồm có những mâm như sau:
- Trầu cau
- Trà rượu, nến khắc hình long phụng
- Bánh phu thê
- Trái cây
- Bánh kem
- Xôi gấc đỏ hình tim
- Mâm đựng áo dài, vàng vòng, nhẫn cưới
- Heo quay
Mâm ngũ quả đám cưới miền Nam
Số lượng mâm tùy thuộc vào từng gia đình, tuy nhiên thường sẽ phải có đầy đủ trầu cau – trà rượu, nến khắc hình long phụng – bánh phu thê.
Một điểm khác biệt cơ bản của mâm lễ của người Nam so với người Bắc là mẹ chồng sẽ chuẩn bị một mâm quần áo dài và vòng vàng, trang sức vàng để trao cho con dâu. Thường sẽ là một đôi bông tai và bộ quần áo dài để thể hiện sự quan tâm, chăm sóc của mẹ chồng dành cho con dâu.
Tùy theo điều kiện của các gia đình chồng, số quà vàng trang sức có thể nhiều hơn. Ví dụ như vòng cổ, lắc tay, dây chuyền vàng…Trong khi người miền Bắc thường là phong bì tiền để con dâu tự mua sắm đồ cưới.
Nói về mâm trầu cau của người Nam, khi xưa người ta sẽ chuẩn bị 60 hoặc 80 trái cau. Nhưng hiện nay, số lượng trái cau được đặt trên mâm trầu cau thường là 105 quả với ý nghĩa trăm năm hạnh phúc. Số lá trầu sẽ phải gấp đôi số quả cau, nếu số quả cau là 105 thì trầu phải là 210 lá.
Ngoài ra, mâm trái cây của người Nam phải chủ yếu là quả ngọt và nhiều loại quả khác nhau. Nó thể hiện cho tình cảm ngọt ngào và luôn tươi mới của cặp vợ chồng.
Mâm ngũ quả đám cưới miền Nam
Trên đây là những thông tin chi tiết nhất về mâm ngũ quả ngày cưới cũng như sự khác biệt giữa mâm ngũ quả ngày cưới của cả 3 miền. Hy vọng những thông tin trên sẽ giúp bạn có thể chuẩn bị mâm ngũ quả chu đáo nhất cho ngày trọng đại của mình.
