Nhờ có một bề dày văn hoá nên cổ Việt phục của phụ nữ nước ta rất đa dạng và phong phú. Cùng Áo Dài Tài Lộc khám phá trang phục phụ nữ Việt Nam theo từng thời kỳ nhé!
Từ thời khai hoang mở nước cho đến cuối triều Nguyễn, trang phục Việt được kế thừa và phát triển theo dòng chảy lịch sử. Bất kể là ở thời kì nào thì trang phục của phụ nữ Việt cũng luôn tạo được các dấu ấn đặc trưng riêng biệt. Cùng nhau điểm danh qua một vài loại trang phục theo các thời kỳ.
Thời Hùng Vương (năm 2000 TCN – 200 SCN)
Ngay từ thời kỳ đầu dựng nước, nghệ thuật dệt vải đã ở mức độ cao, với ít nhất hai loại vải dệt từ gỗ và sợi tre mà ông cha ta có thể tạo thành vô số những bộ trang phục có màu sắc và hình dáng khác nhau
Phụ nữ thời Hùng Vương hay mặc áo ngắn đến bụng, khoét ngực và ôm sát vào người, phía trong mặc yếm che kín ngực có cổ tròn giáp cổ và trang trí thêm hình các mảnh hạt thóc.
Cũng có những loại áo cánh ngắn có cổ vuông chỉ để lộ một phần vai và ngực hoặc kín ngực chỉ lộ một phần vai và trên lưng. Hai loại sau có thể là loại mặc chui đầu hay gài khuy bên trái. Trên áo thường có hoạ tiết trang trí. Thắt lưng có ba hàng chấm trang trí cách đều nhau quấn quanh bụng
Phụ nữ thời bấy giờ thường mặc áo chui đầu vạt trái, xoã tóc và bước chân trần.
Thời Hùng Vương (năm 2000 TCN – 200 SCN)
Thời Lý (Thế kỷ 11 – 13)
Trang phục phụ nữ người Việt cổ bao gồm khăn trùm đầu (mũ nồi), khăn quấn tóc, yếm, thắt lưng, áo cánh, váy, áo tứ thân, mũ nồi.
Chiếc yếm của phụ nữ là một miếng vải hình vuông xẻ một góc tạo thành hình cổ và phần vải còn lại tạo thành hình cái yếm ở trước ngực làm bộ đồ lót mặc sát người của phụ nữ Việt Nam. Yếm chủ yếu được may bởi lụa hoặc vải lanh sợi nhỏ hoặc vải lanh đầy đủ các màu sắc ngoại trừ màu đen.
Độ dài thắt lưng khoảng 1,5-2 m và rộng chừng 15-20 cm. Thắt lưng còn được dệt bằng lụa tơ tằm không có chiều dài cuốn quanh người hai vòng mà chỉ để thừa ra một đoạn để có thể thắt giọt lệ và buông rủ dây thắt lưng về phía trước. .
Hai đầu thắt lưng người ta chừa vài sợi nhỏ (thường gọi là sợi dọc) không dệt dùng để thắt sợi cho đẹp. Thắt lưng được nhuộm theo màu cầu vồng năm sắc sặc sỡ. Phụ nữ còn thắt hai thắt lưng để làm tăng thêm nhiều màu sắc đẹp
Váy phụ nữ Việt thời xưa gồm ba phần: cạp váy, đuôi váy (thường gọi là quai váy) và thân váy. Loại váy dài được mặc trong lễ phục thường buông dài tới mu bàn chân. Người bình dân mặc váy vải lụa, gấm, các loại lụa dệt dày tô điểm thêm cho trang phục.
Thời Lý (Thế kỷ 11 – 13)
Thời Trần đến thời Tiền Lê (Thế kỷ 15 – 16)
Vải vóc nước ta thời xưa còn có những loại the Cát Liễu, the hoa tim táo sợi dài, the hoà, lụa bóng bông, gai, lĩnh, là và hài tơ rất lạ mà lại tốt. Hai thứ gai và tơ chuối đều được bện lại làm vải, mềm hơn lụa nõn nên chỉ thích hợp mặc vào mùa hè.
Trang phục truyền thống của phụ nữ được phân làm 2 giai đoạn. Từ thế kỷ 13-15 đặc trưng với áo có phần ống tay rộng và phần áo choàng có cổ được khoét sâu và bên trong mặc một chiếc yếm quây. Đến thế kỷ 15-16, thời kỳ cuối nhà Trần và đầu nhà Lê thì phần cổ áo đã được may gọn gàng hơn với phần cổ tròn và ống tay rộng hơn. Tuy nhiên, màu sắc thì có phần rực rỡ và bắt mắt hơn.
Phụ nữ cũng mặc áo đen, nhưng áo trắng bên trong hở hẳn ra trước và ôm sát cổ, rộng bốn tấc là khác biệt. Các màu xanh lam, đỏ, vàng và tím đều không được sử dụng.
Thời Trần đến thời Tiền Lê (Thế kỷ 15 – 16)
Thời Tiền Lê (thế kỷ 15-16)
Chịu ảnh hưởng nhiều bởi văn hoá Trung Hoa nên trang phục của phụ nữ Việt thời Lê có nhiều nét giống với kiểu áo choàng Hanfu của Trung Quốc với phần ống tay rộng và chiếc thắt lưng lớn ngang eo được sử dụng nhằm thắt bộ áo choàng này lại.
Thời Tiền Lê (thế kỷ 15-16)
Thời Mạc (thế kỷ 16)
Vào thời đại Mạc, phụ nữ mặc áo dài tứ thân cổ tròn, thắt lưng buông dài trước bụng, váy dài xoè rộng. Tóc được để dài và rẽ ngôi giữa. Những người phụ nữ quyền quý có gu ăn mặc cầu kỳ hơn, với các dải tua rua màu sắc buông xuống bàn chân cũng góp phần mang lại nét đẹp dịu dàng và thướt tha.
Trang sức cũng ngày một đa dạng hơn về hình dáng và màu sắc, với dây chuyền tròn dẹt, hoa tai hình trái bầu, hình bông hoa hay khuyên tròn đẹp mắt.
Thời Mạc (thế kỷ 16)
Thời Hậu Lê (thế kỷ 17-18)
Cho đến thời kỳ Hậu Lê bắt đầu xuất hiện nhiều loại trang phục khác nhau và những bộ váy áo đã tạo được nét văn hoá riêng. Những bộ trang phục của phụ nữ thời kỳ Hậu Lê khá kín đáo với nhiều lớp vải mang nhiều màu sắc khác nhau. Đặc trưng nhất vẫn là phần ống tay rộng.
Trang phục cô hầu gái (tức người giúp việc trong triều) có áo cổ tròn, có thể vạt áo tay dài hay ngắn, váy liền hay xếp tầng, tay áo rộng hay chật. ..
Thời Hậu Lê (thế kỷ 17-18)
Thời Tây Sơn (thế kỷ 18)
Trang phục phụ nữ thời Tây Sơn rất cầu kỳ với những họa tiết thêu và may rất tỉ mẩn. Đặc biệt, triều đại Tây Sơn gắn liền với các cuộc chiến đấu lớn, cho nên trang phục của phụ nữ thời Tây Sơn khá giống chiến phục, thay vì váy thì họ mang quần. Những năm đầu thế kỷ 19, phụ nữ bị cấm mặc váy do coi là lạc hậu.
Thời Tây Sơn (thế kỷ 18)
Thời nguyễn (thế kỷ 19)
Sang thế kỷ 19, mẫu áo dài năm thân được ưa thích. Trang phục gồm hai khổ vải được may nối tiếp nhau phía trước theo kiểu truyền thống. Bốn thân áo bên ngoài tượng trưng cho tứ thân phụ mẫu: cha mẹ chồng và cha mẹ người vợ, thân áo thứ năm tượng trưng cha mẹ người mặc. Áo còn có năm cúc để biểu hiện đạo làm người: nhân, nghĩa, lễ, trí, tín.
Trong xã hội, các phục trang cổ truyền như áo dài, áo yếm, áo tứ thân, khăn mỏ quạ, mũ nồi. .. đã là kết tinh văn hoá của toàn dân tộc.
Trong khi chiếc yếm đào thoát khỏi chốn hoàng cung để cùng người phụ nữ lao động “dầm mưa dãi nắng” ngoài đồng, hay cùng áo tứ thân đặc biệt là trong các buổi hội Lim, thì thời trang phương Tây với những chiếc váy xoè hay các loại áo dài cách tân hiện đại cũng dần du nhập và được phụ nữ quý tộc rất ưa thích, trong đó Hoàng hậu Nam Phương – vị hoàng hậu cuối cùng của triều đại phong kiến Việt Nam – là người đặc biệt ưa thích mặc trang phục Tây phương và mặc rất đẹp.
Thời nguyễn (thế kỷ 19)
Trên đây là những thông tin về các loại cổ Việt phục của phụ nữ qua từng thời kỳ mà Áo Dài Tài Lộc giới thiệu đến các bạn. Những bộ cổ phục của người phụ nữ Việt Nam đã làm nên nét đặc sắc của nền văn hoá nước nhà.
